Z okazji tej rocznicy, 16 stycznia Instytut Pamięci i Dziedzictwa Kresowego zorganizował sesję naukową w trybie zdalnym z udziałem czterech wykładowców. Metropolita lwowski abp Mieczysław Mokrzycki omówił temat: „Św. Jan Paweł II a odrodzenie Kościoła katolickiego na Ukrainie”, po czym biskup-senior diecezji charkowsko-zaporoskiej Marian Buczek opowiedział o „Tworzeniu się struktur hierarchicznych Kościoła łacińskiego” w tym kraju. Z kolei ks. prof. Ryszard Sztychmiler z Olsztyna przedstawił „Dziedzictwo Kościoła na Wschodzie w Kościele katolickim w Polsce”, a prof. Włodzimierz Osadczy z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II mówił o „Podwalinach trwania Kościoła katolickiego na dawnych ziemiach kresowych”. Ks. prof. Waldemar Żurek, również z KUL, miał podjąć zagadnienie „Świadkowie wiary ze Wschodu”, ale zawiodło połączenie internetowe.

Zaczęło się od Lubaczowa

Od 1946 r. miasto to było siedzibą Archidiecezji Lwowskiej, tej jej cząstki, która ostała się w nowych granicach państwa polskiego. Jej administratorem apostolskim od 1984 r. był ks. bp prof. Marian Jaworski, do którego Ojciec Święty w dokumencie z 10 stycznia 1991 r. napisał: „Ponieważ, do czasu obecnego Metropolitalny Kościół Lwowski obrządku łacińskiego pozostawał opuszczony, postanawiamy dłużej go w tym stanie nie utrzymywać, lecz wyznaczyć mu Arcypasterza dla świętego posługiwania, Ponieważ Ty, Czcigodny Bracie, znasz należycie tę Archidiecezję, jako że do tego czasu byłeś jej Administratorem Apostolskim, uznaliśmy za najwłaściwsze nie komu innemu, lecz Tobie powierzyć Jej kierowanie. Korzystając zatem z pełni Naszej Apostolskiej władzy i powagi, niniejszym Rozporządzeniem naznaczamy, ogłaszamy i ustanawiamy Ciebie Arcybiskupem wspomnianego Kościoła Lwowskiego obrządku łacińskiego z prawami i obowiązkami przynależącymi do Twej posługi”.

Decyzja ważna dla historii

16 stycznia 1991 r. Ojciec Święty Jan Paweł II oficjalnie wznowił działalność hierarchii rzymskokatolickiej na Ukrainie. Bp. Mariana Jaworskiego podniósł do godności arcybiskupa i mianował go metropolitą lwowskim. Do pomocy przydzielił mu dwóch biskupów sufraganów: o. Rafała Kiernickiego OFM Conv. i Marcjana Trofimiaka, proboszcza z Krzemieńca. Biskupem diecezjalnym w Kamieńcu Podolskim został ks. Jan Olszański MIC, a w Żytomierzu – ks. Jan Purwiński. Nazajutrz abp Jaworski wraz z kapłanami odprawił Mszę św. w katedrze lwowskiej. Wspólnie wystosowali list do Ojca Świętego z podziękowaniem za podjęcie tej historycznej decyzji.

Metropolia lwowska istniała i istnieje do dziś na tym terenie ponad 600 lat. Stolica Apostolska nigdy jej nie zlikwidowała. Tymczasowo jej stolicą jest Lubaczów.

Podziel się cytatem

1 marca 1991 r., w obecności nuncjusza apostolskiego abp. Francesco Colasuonno, abp Marian Jaworski przyjął od biskupów przysięgę i wyznanie wiary. 2 marca 1991 r. zapisał się we Lwowie jako najszczęśliwszy dzień w ostatnim półwieczu. W tym dniu, w obecności nuncjusza apostolskiego w ZSRR abp Francesco Colasuonno oraz 8 tysięcy wiernych z całej Ukrainy, odbyła się konsekracja 3 biskupów: Rafała Kiernickiego OFM Conv., Jana Olszańskiego MIC i Marcjana Trofimiaka. Głównym konsekratorem był abp Marian Jaworski, a współkonsekratorami: bp Stanisław Nowak z Częstochowy i bp Tadeusz Kondrusiewicz z Grodna.

Niezrozumiana nominacja

– Nominację bp. Mariana Jaworskiego na arcybiskupa metropolitę lwowskiego przyjęto z dużym niezrozumieniem. Jakim prawem papież wtrąca się w wewnętrzne sprawy Ukrainy? Dlaczego mianował na arcybiskupa polskiego biskupa? Polski Kościół będzie się wtrącał w nasze sprawy. Dlaczego papież powołał nie diecezję, ale archidiecezję, metropolię we Lwowie? – pytali i mówili. Prawosławni obawiali się, że rzymskokatolicki Kościół będzie rozszerzał się na całą Ukrainę. Lwowska Rada Miejska uważała, że Moskwa i Watykan, podejmując decyzję o utworzeniu archidiecezji lwowskiej, powinni skonsultować tę sprawę z Radą Najwyższą Ukrainy i władzami lokalnymi, a „na czele tego Kościoła powinna stanąć osoba duchowna stąd, a nie obywatel polski, jakim jest arcybiskup Jaworski”. Musieliśmy spokojnie i cierpliwie tłumaczyć – wspominał bp Marian Buczek.

Niektórzy wzięli to za jakąś oznakę słabości, ale ja dobrze rozumiałem sytuację i nie chciałem się zgodzić na żadną prowokację.

Podziel się cytatem

Historia metropolii

Metropolia lwowska istniała i istnieje do dziś na tym terenie ponad 600 lat. Stolica Apostolska nigdy jej nie zlikwidowała. Tymczasowo jest jej stolicą Lubaczów. Bp Marian Jaworski urodził się we Lwowie, powraca do rodzinnego miasta, z którego władze go usunęły wraz z Wyższym Seminarium Duchownym w 1945 r. Powraca na te ziemie nie polski kościół, ale rzymskokatolicki.

Warto dodać, że w tym czasie papież Jan Paweł II wyprowadził z podziemia kościół greckokatolicki. Powrócił do Lwowa kard. Myrosław Lubacziwski. Jego ingres do katedry św. Jura odbył się 31 marca 1991 r. Uczestniczył w nim abp Marian Jaworski. Za tydzień, 6 kwietnia miał się odbyć ingres abp. M. Jaworskiego w katedrze. Nie odbył się. Zbojkotowały go władze Lwowa. Widząc na co się zanosi, abp M. Jaworski w przeddzień ingresu wyjechał do Lubaczowa. Nastąpiła konsternacja. – Chciałem zrobić uroczysty ingres do lwowskiej katedry, ale władze Lwowa bardzo się gniewały, więc go odwołałem. Władze nie chciały się zgodzić, a ja się bałem, że może dojść do prowokacji i wycofałem się. Niektórzy wzięli to za jakąś oznakę słabości, ale ja dobrze rozumiałem sytuację i nie chciałem się zgodzić na żadną prowokację – powiedział kard. Jaworski w jednym z wywiadów dla katolickiego tygodnika.

Był telefon do Ojca Świętego, co robić. Papież odpowiedział, że abp Jaworski jest roztropny, zna tamtejsze realia i wie, co ma zrobić. Gdy po świecie rozeszła się wieść, że władze zerwały ingres metropolity lwowskiego, zrozumiano ten błąd. Władze gotowe były na wszystko, nawet na ingres w środku miasta, by tylko poszła wiadomość w świat, że ingres się odbył. Metropolita odczekał z nim. Nie śpieszył się. Odbył skromny ingres 18 maja, w dniu urodzin Karola Wojtyły, w obecności abp. F. Colasuonno. Abp Jaworski udzielił w tym dniu święceń kapłańskich Józefowi Michałowskiemu i Andrzejowi Buczyńskiemu SDB oraz diakonatu Anatolowi Zajączkowskiemu.

Gdy wspominamy tamten czas, władzom we Lwowie jest wstyd – wyjaśnia bp Marian Buczek. Abp Marian Jaworski musiał pożegnać się z Lubaczowem i wyjechać do Lwowa. Zrobił to najlepiej jak mógł. Zaprosił papieża Jana Pawła II do Lubaczowa. Do tej wizyty doszło 2-3 czerwca 1991 r. podczas IV Pielgrzymki Jana Pawła II do Polski.