AGNIESZKA DZIARMAGA: - W lutym tego roku powołał Pan Powiatową Radę Kombatantów i Osób Represjonowanych, których członkami są przedstawiciele wszystkich organizacji działających na terenie powiatu kieleckiego, bez względu na poglądy polityczne. Jaki zakres działań stanowi o misji Rady?

ZDZISŁAW WRZAŁKA: - Zadaniem Rady jest przede wszystkim poprawa warunków życia kombatantów, polepszenie dostępu do usług medycznych i propagowanie wiedzy historycznej wśród młodzieży, a także organizowanie i współorganizowanie uroczystości patriotycznych oraz dbałość o miejsca pamięci narodowej.
We współpracę z kombatantami angażuję się od wielu lat, wcześniej jako wicemarszałek województwa świętokrzyskiego (w l. 2006-2010, przyp. red.). Obecnie, jako starosta, staram się starszym ludziom zapewnić transport na uroczystości patriotyczne czy pomoc uczniów przy pocztach sztandarowych, ale przede wszystkim dostępność do służby zdrowia. Powiatowe Centrum Usług Medycznych w Kielcach i Szpital w Chmielniku, które prowadzi Powiat Kielecki przystąpiły do programów „Szpital Przyjazny Kombatantom” i „Przychodnia Przyjazna Kombatantom”. Osoby uprawnione szybciej mogą dostać się do specjalisty, nie muszą czekać w kolejkach i mogą rejestrować się telefonicznie.
Moją rolą jest przede wszystkim integracja tego środowiska. Nie patrzę na to, skąd pochodzą poszczególni członkowie naszej Rady. Dla mnie ważne jest, że chcą działać i pracować na rzecz porozumienia.
Przewodniczącym Rady został wybrany przez aklamację Zenon Markiewicz z Narodowych Sił Zbrojnych, a wiceprzewodniczącym porucznik w stanie spoczynku Jan Kuranda - żołnierz Armii Krajowej. Obaj przez wiele lat musieli ukrywać informacje o działalności w Polskim Państwie Podziemnym. W działalność Rady angażują się również Sybiracy, Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, Bataliony Chłopskie, Szare Szeregi, inwalidzi wojenni i założony przez Antoniego Hedę „Szarego” Związek „Solidarność” Polskich Kombatantów. Status Obserwatora posiadają Rodziny Katyńskie.
Wyjątkowym patronem - szczególną ikoną naszej Rady jest 97-letni mjr Ignacy Skowron, ostatni żyjący westerplatczyk, który wyraził zgodę na pełnienie roli Honorowego Członka Powiatowej Rady Kombatantów i Osób Represjonowanych. Okazał się osobą bardzo aktywną, nie tylko spełniającą funkcje honorowe. 24 marca wraz z innymi kombatantami wziął udział we Mszy św. w intencji westerplatczyków w kościele garnizonowym w Kielcach, a następnie w widowisku „IV odprawa kieleckiej zmiany załogi Westerplatte”. To ogromnie ważne, aby pielęgnować pamięć o tamtych wydarzeniach i ludziach, którzy oddali życie za wolność Polski. Ignacy Skowron jest przykładem bezgranicznego poświęcenia życia Ojczyźnie. Jego obecność na uroczystościach znacznie podnosi ich rangę.

- Jakiego typu uroczystości ostatnio zorganizowane służyły upamiętnieniu historii?

- Wraz z Instytutem Pamięci Narodowej i tworzącą się wówczas Radą zorganizowaliśmy w Kielcach 10 lutego Powiatowe Uroczystości Przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Odbyły się one w Zespole Szkół nr 3 w Chmielniku. Młodzież przygotowała wzruszający program artystyczny, w którym przedstawiła trudne losy żołnierzy walczących przeciwko dwóm okupantom. W tym samym czasie, w pozostałych szkołach, które prowadzi Starostwo Powiatowe w Kielcach, odbyły się podobne uroczystości, tzn. w Chęcinach, Nowej Słupi, Bodzentynie i Łopusznie. Po wyjątkowo dobrym przyjęciu przez kombatantów uroczystości w Chmielniku, zaproponowałem stosowne uczczenie Żołnierzy Wyklętych, czyli tych, którzy walczyli o niepodległość Ojczyzny po zakończeniu II wojny świtowej. 1 marca, w Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych powiatowe uroczystości odbyły się w Zespole Szkół Ponadgminazjalnych nr 1 w Bodzentynie. Młodzież mogła m.in. zobaczyć wystawę zdjęć IPN, na której pokazane zostały „kieleckie twarze bezpieki”, co oddawało skomplikowany obraz sytuacji na naszym trenie: z jednej strony żołnierze Podziemia, z drugiej - funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Kielcach.

- Najważniejszą grupą docelową tych spotkań, obok kombatantów, są więc ludzie młodzi, dla których niezbędne okazują się tego rodzaju lekcje historii.

- W młodych - ich wiedzy i postawach patriotycznych - nadzieja naszej dobrej przyszłości. To właśnie dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych przewidziany jest cykl spotkań historycznych. Pierwsze odbyło się 2 kwietnia w Zespole Szkół nr 2 Chęcinach, w 72. rocznicę zbrodni katyńskiej. Młodzież miała możliwość wysłuchania ciekawych i wzruszających opowieści Anny Łakomiec - prezesa Stowarzyszenia Kielecka Rodzina Katyńska oraz Bernarda Jasiewicza i Michała Kosztołowicza ze Związku Sybiraków. W czasie otwartej dyskusji młodzi ludzie mogli zadawać pytania. Pytano np. o to, czy winni Zbrodni Katyńskiej zostali ukarani? Czy ktoś przeżył Katyń? Co Polacy jedli na Syberii? Jak żyje się z pamięcią o tamtych czasach...? Odpowiedzi przyjmowane były z powagą i wzruszeniem... Spotkaniu towarzyszyła galeria zdjęć przedstawiających sceny z życia codziennego na Syberii.

- Środowisko kombatanckie doceniło Pana zaangażowanie?

- Myślę, że tak. 3 Maja otrzymałem „Odznakę Honorową Sybiraka”, przyznaną przez Zarząd Główny Polskiego Związku Sybiraków, ale nie odznaczenia są najważniejsze. Chodzi o spełnienie podstawowego obywatelskiego obowiązku wobec ludzi wyjątkowo oddanych ojczyźnie, która powinna zapewnić im opiekę, wdzięczność oraz godne miejsce w zbiorowej pamięci. Dlatego działalność tego typu poczytuję sobie za zaszczytny obowiązek.